برای درک بهتر نحوه ورود به بازار بورس ابتدا بهتر است بدانید که برای انجام هرگونه معامله‌ (خرید یا فروش) در بازار بورس و فرابوس باید کد بورسی داشته باشیم.
در واقع برای ورود به بازار بورس، سرمایه‌گذاران نیاز به یک کد شناسایی دارند. چیزی شبیه به شماره حساب بانکی که منحصر به فرد است و هر کس برای اینکه بتواند پولی را وارد حسابش کند، باید از آن استفاده کند. برای ورود به بازارهای سرمایه هم نیاز به یک کد شناسایی منحصر به فرد است.

کد بورسی چیست؟

به کد شناسایی برای ورود به بازار بورس، کد بورسی، کد معاملاتی یا کد سهامداری گفته می‌شود که با استفاده از آن می‌توانید هم در بورس سرمایه‌گذاری کنید و هم فعالیت‌های دیگری در بازارهای مالی داشته باشید، مثل صدور واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صدور کد سبدگردانی، تغییر کارگزار و صندوق، دریافت سود سهام و … . پس اولین گام برای ورود به بورس، دریافت کد بورسی است.

 کد بورسی شناسه‌ای است که از 3 حرف اول نام خانوادگی و 5 عدد تصادفی ساخته شده است و برای هر کس منحصر به فرد است و هر کس می‌تواند فقط یک کد بورسی داشته باشد. مثلا اگر فامیل شما آذری باشد، کد بورسی شما می‌تواند به صورت “آذر12345” باشد. البته اگر سرمایه‌گذاری نام خانوادگی‌اش را تغییر دهد، کد بورسی‌اش را هم می‌تواند عوض کند و این تنها شرط تغییر کد بورسی است.

کسی که کد بورسی داشته باشد می‌تواند از طریق نرم‌افزار معاملات آنلاین و معاملات آفلاین به خرید و فروش سهام بپردازد. به معاملات آنلاین، معاملات بر خط و به معاملات آفلاین، معاملات اینترنتی هم گفته می‌شود.

مراحل ورود به بورس و دریافت کد بورسی

برای ورود به بورس تمامی سرمایه‌گذاران باید مراحل زیر را بصورت گام به گام طی کنند تا برای آن‌ها کد بورسی صادر شود.

1. ثبت نام در سامانه سجام
2. مراجه حضوری به یکی از کارگزاری‌ها یا دفاتر پیشخون دولت و تکمیل احراز هویت
3. صدور کد بورسی، دریافت نام کاربری و رمز عبور برای ورود به سامانه معاملات

---

گام اول، ثبت اطلاعات هویتی در سامانه سجام

---

سجام که کوتاه شده عبارت «سامانه جامع اطلاعات مشتریان» است، برای ثبت اطلاعات مشتریان در بازار سرمایه ایجاد شده است. این سامانه تمام اطلاعات سرمایه‌گذاران را جمع آوری کرده و سرمایه‌گذاران برای ورود به همه بخش‌های بازار سرمایه، ابتدا باید اطلاعات‌شان را در این سامانه ثبت کنند.
سرمایه‌گذاران با ثبت نام در این سامانه دیگر لازم نیست، هر بار برای برای ثبت اطلاعات و احراز اطلاعات به صورت حضوری به دفاتر کارگزاری‌ها یا دیگر نهادهای مالی بازار سرمایه مراجعه کنند و ثبت نامشان هم فقط یک بار و برای همیشه انجام می‌شود.
به این ترتیب اطلاعات مشتریان در همه نهادهای مالی که در بازار سرمایه حضور دارند، یکپارچه خواهد شد. به علاوه اینکه اطلاعات ثبت شده از سوی مشتریان مانند اطلاعات بانکی، اطلاعات شناسایی و … قابل ویرایش هستند.

بدون سجام برای استفاده از خدمات یک کارگزاری مشخص، باید بصورت حضوری به آن کارگزاری مراجعه کرده و فرم‌های چندین صفحه‌ای پر کنید تا پس از احراز هویت بتوانید از خدمات آن‌ها استفاده کنید.
حال اگر بخواهید کارگزاری خود را عوض کنید، باید تمامی آن فرم‌ها را دوباره پر کنید و تمامی مراحل هویتی را تکرار کنید.
سامانه سجام برای این به وجود آمده که شما برای ورود به بازارهای مختلف سرمایه فقط یکبار احراز هویت انجام دهید و دیگر نیازی به تکرار مجدد این مراحل نباشد.
نکته: در حال حاضر چه افرادی که از قبل کد بورسی داشته‌اند چه افرادی که درخواست صدور کد بورسی دارند، باید یکبار در سامانه سجام مراحل احراز هویت را طی کرده باشند. افرادی که از قبل کد بورسی داشته‌اند اگر تا پایان سال 98 در سامانه سجام ثبت نام نکنند کد بورسی آن‌ها مسدود خواهد شد.

مراحل ثبت اطلاعات در سامانه سجام

1. برای ورود به سامانه سجام باید از طریق وب‌سایت آن به آدرس https://www.sejam.ir اقدام کنید. همچنین برخی از اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین هم به سامانه سجام متصل هستند و می‌توانید از طریق آن‌ها اقدام کنید. به عنوان مثال در اپلیکیشن «آپ» گزینه‌ای برای ثبت نام و استعلام سجام ایجاد شده است.
2. بیانیه‌ای که روی صفحه می‌آید را تایید کنید و بعد به صفحه اصلی ثبت نام وارد شوید.
3. گزینه سبز رنگ ثبت نام در سجام را انتخاب کنید و بعد از وارد کردن شماره تلفن همراه خود و کد امنیتی، کلید دریافت کد تایید را بزنید تا کد 4 رقمی به شماره تلفن همراه شما پیامک شود. بعد از وارد کردن این کد و تایید شدن آن، به مرحله بعد می‌روید.
4. در این مرحله گزینه مشتری حقیقی را انتخاب کنید و پس از وارد کردن تابعیت و کد ملی به مرحله بعد بروید.
5. در این مرحله باید هزینه ثبت نام در سامانه سجام را که 10 هزار تومان است، به صورت اینترنتی پرداخت کنید.
6. بعد از این که مبلغ را پرداخت کردید و تایید شد، فرم‌های مورد نیاز شامل اطلاعات هویتی، ارتباطی و مالی خود را مطابق با موارد خواسته شده تکمیل کنید.
7. در مرحله آخر و وقتی که اطلاعاتتان به طور کامل ثبت شد، یک کد رهگیری برایتان ارسال می‌شود که باید آن را تا زمان مراجعه به دفاتر پیشخوان یا کارگزاری‌های مورد تایید در سایت سجام نگهدارید.

---

گام دوم، مراجعه حضوری به کارگزاری‌ها یا دفاتر پیشخوان دولت

---

بعد از ثبت نام اینترنتی باید به دفاتر منتخب پیشخوان دولت یا کارگزاری‌های مورد تایید سازمان بورس مراجعه کنید تا همان اطلاعات را تایید کند و به عبارتی هویت شما احراز شود.
برای این کار باید یک سری مدارک را همراه خود داشته باشید، یعنی اصل همان مدارکی را که اطلاعاتش را به صورت اینترنتی در سامانه سجام وارد کرده بودید.

• اصل شناسنامه به همراه کپی صفحه اول و صفحه توضیحات
• اصل کارت ملی به همراه کپی از پشت و روی آن
• کد رهگیری که در مرحله آخر ثبت نام سجام برایتان ارسال شده بود
• کارمزد دفاتر پیشخوان برای انجام این خدمات که مبلغ 12 هزار تومان است

 پس از احراز هویت شما، پیامکی برایتان ارسال می‌شود که نشان دهنده تایید اطلاعات و ثبت هویت شما به عنوان یکی از فعالان بازار سرمایه است.
تا قبل از این کپی مدرک تحصیلی دیپلم یا بالاتر یکی از مدارکی بود که متقاضیان دریافت کد آنلاین باید ارائه می‌کردند، اما قانون جدیدی تصویب شده و این مدرک از لیست مدارک مورد نیاز حذف شده است. در عوض به تازگی قانون دیگری وضع شده که در کارگزاری‌ها انجام می‌شود.

 لازم به یادآوری است که برخی از کارگزاری‌ها دو مرحله ثبت نام سجام و احراز هویت را هم خودشان انجام می‌دهند. یعنی با مراجعه حضوری به شعب این کارگزاری‌ها می‌توانید کار را یکسره کنید و همه مراحل را با هم انجام دهید.

---

گام سوم، دریافت کد بورسی و شروع معاملات با استفاده از کارگزاری

---

حال که شما به عنوان یک سرمایه‌گذار ثبت شده‌اید، می‌توانید به کارگزاری مورد نظر خود مراجعه کنید و با دریافت نام کاربری سامانه آنلاین و رمز عبور آن که متعلق به شخص شماست، وارد بازار بورس شوید و خرید و فروش خود را آغاز کنید.
کارگزاری‌ها به عنوان واسطه‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران از طریق درگاهی که کارگزاری در اختیارشان می‌گذارد، به دنیای بورس و خرید و فروش سهام وارد می‌شوند.

به تازگی قانون جدیدی برای صدور کد معاملاتی وضع شده و بر اساس آن مشتریان جدید بازار سرمایه، نیاز به داشتن مدرک تحصیلی حداقل دیپلم ندارند، در عوض باید بازار بورس را بشناسند و مهارت سرمایه‌گذاری در آن را داشته باشند.
که این موضوع با مدرک تحصیلی مشخص نمی‌شود، چرا که ممکن است کسی مدرک نداشته باشد ولی سرمایه‌گذاری در بورس را بلد باشد و در مقابل کسی که مدرک تحصیلی بالاتری دارد ولی این بازار را نمی‌شناسد.
بنابراین ابلاغیه جدیدی به کارگزاری‌ها فرستاده شده و بر اساس آن از متقاضیان کد بورسی که بعد از 7 اسفند 98 اقدام کرده‌اند، آزمونی به صورت حضوری یا مجازی گرفته می‌شود و چنانچه در آن قبول شوند می‌توانند کد معاملاتی داشته باشند. همچنین باید 1 ماه از صدور این کد بگذرد و بعد از آن اجازه فعالیت در بورس را دارند.

حرف آخر

ورود به بازار بورس و دریافت کد معاملاتی، مخصوصا بعد از تصویب قانون جدیدی که متقاضیان تا یک ماه اجازه معامله ندارند، ممکن است کمی دشوار به نظر برسد. اما بعد از انجام آن و ورود به بازار و انجام معامله و چشیدن طعم سودهای این بازار، همه سختی و پیچیدگی‌هایش را فراموش خواهید کرد.